Η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της «Γερόντισσας» βρίσκεται στήν Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου όρους και ειναι φέστια εικόνα του Μοναστηρίου.η μορφή της ειναι στή θέα γλυκύτατη, ευχάριστη καί γεμάτη ελεος, αφήνοντας στόν κάθε προσκυνητή αισθήματα χαρις, ευφροσύνης, αγαλλιάσεως, ελπίδας, παρηγοριας καί ευσπλαχνίας, δείχνοντας οτι προστρέχει στήν ανάγκη τῶν τέκνων Της καί ὅτι πάντοτε παραμυθεῖ τούς πιστούς Της.

Τό πρῶτο θαῦμα τῆς εἰκόνας ἀναφέρεται στούς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ Ἀλέξιου Α΄ τοῦ Κομνηνοῦ, ὅταν αὐτός ἄρχισε νά κτίζει τό ἀρχικό μονύδριο 500 μέτρα μακριά ἀπό τά σημερινά κτίρια τῆς Μονῆς, πάνω σέ ἕνα ὕψωμα. Τότε, ἐνῶ οἱ ἐργάτες ἔκτιζαν κανονικά, τό βράδυ ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας μαζί μέ τά ἐργαλεία τῶν οἰκοδόμων ἔφευγαν ἀοράτως καί ὅταν τό πρωί τά ἀναζητοῦσαν τά ἔβρισκαν στό σημεῖο ὅπου εἶναι σήμερα κτισμένη ἡ Μονή· ἦταν βέβαια ἔρημος ὁ τόπος. Ἀφοῦ αὐτό ἔγινε πολλές φορές, τελικά κατάλαβαν ὅτι ἦταν θέλημα τῆς Παναγίας τό Μοναστήρι νά κτιστεῖ στόν τόπο πού ἡ ἴδια εἶχε ἐπιλέξει.

Ἔτσι λοιπόν οἰκοδομήθηκε ὁ ἀρχικός πυρήνας τῆς Μονῆς. Τήν προσωνυμία «Γερόντισσα» την ἀπέκτησε ἡ εἰκόνα ἀργότερα, μετά ἀπό ἕνα καθοριστικό, γιά τήν ὀνομασία, θαῦμα τῆς Θεοτόκου. Ἡ ἀρχική τῆς θέση ἦταν μέσα στό Ἱερό Βῆμα, πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα.

Τήν ἐποχή λοιπόν ἐκείνη ζοῦσε ἕνας πολύ ἐνάρετος, ὅμως μεγάλος στήν ἡλικία καί ἐτοιμοθάνατος λόγω ἀσθένειας, Ἠγούμενος. Αὑτός γνώρισε τό τέλος του κατά Θεία Ἀποκάλυψη καί πεθύμησε νά κοινωνήσει τά Ἄχραντα καί Ζωοποιά Μυστήρια τοῦ Κυρίου μας. Γι’ αὐτό καί παρακάλεσε τόν ἱερομόναχο ἐφήμερο πού ἱερουργοῦσε την ἡμέρα ἐκείνη νά συντομεύσει τήν Θεία Λειτουργία. Ὁ ἱερομόναχος, ὅμως, δεν ὑπάκουσε ἀμέσως στήν ἐπιθυμία τοῦ Ἡγούμενου καί συνέχισε νά λειτουργεῖ ἀργά μέ ἀποτέλεσμα νά ἐπέμβει ἡ ἴδια ἡ Παναγία. Ξαφνικά ἀκούστηκε ἀπό τήν Εἰκόνα ἡ φωνή Της πού τόν διέταξε μέ αὐστηρότητα νά ὁλοκληρώσει σύντομα τήν Θεία Λειτουργία, ὥστε νά προλάβει νά μεταλάβει ὁ Γέροντας.

Ἔτσι κι ἔγινε. Μόλις κοινώνησε ὁ Γέροντας, ἐκοιμήθει καί ἀπό τότε ἔδωσαν σέ Αὐτήν τήν εἰκόνα Της τήν προσωνυμία «Γερόντισσα», λόγω τῆς στενής Της σχέσης μέ τόν «Γέροντα». Μετά ἀπό αὐτό μεταφέρθηκε καί τοποθετήθηκε ἔξω ἀπό τό Ἱ. Βῆμα στήν ἀριστερή κολώνα τοῦ κυρίως Ναοῦ, ὅπου βρίσκεται μέχρι σήμερα γιά τήν διευκόλυνση τῶν προσκυνητῶν.

Ἡ εἰκόνα ἀνακαινίστηκε καί ἐπενδύθηκε μέ νεώτερο ἀργυρό κάλυμα, ὑψηλῆς τέχνης, κατασκευασμένο μετά ἀπό ἐκφρασμένη ἐπιθυμία τῆς ἴδιας τῆς Θεοτόκου μέ ἔξοδα Κωνσταντινουπολίτισσας ἀρχόντισσας.

Τό πιθάρι πού ἀπεικονίζεται ἐπάνω στό κάλυμα ἔγινε προς ἀνάμνηση θαύματος τῆς Παναγίας. Τόν 17ο αἰώνα ὑπῆρξε ἐποχή κατά τήν ὁποία στό Μοναστήρι δέν ὑπῆρχε καθόλου λάδι. Ἡ ἔλλειψη ὅμως τῶν ἀναγκαίων ἦταν τόσο μεγάλη ὥστε οἱ Πατέρες ἐγκατέλειπαν τήν Μονή ἀναζητώντας ἀλλοῦ τά ἀπαραίτητα γιά τή ζωή. Ὁ Ἡγούμενος τούς προέτρεπε νά πιστεύουν καί να ἐλπίζουν στήν «Γερόντισσα», ὅπως προσευχόταν καί ἐκεῖνος καί εἶχε τήν ἐλπίδα σέ Αὐτή.

Ἑπόμενο ἦταν ἡ Παναγία μας νά μήν διαψεύσει τίς προσδοκίες του, καί ἕνα πρωί οἱ πατέρες εἶδαν νά ξεχειλίζει λάδι ἀπό τήν εἴσοδο τῆς ἀποθήκης, ὅπου φυλάσσονται τά ἄδεια πιθάρια. Μπῆκαν στήν ἀποθήκη καί εἶδαν ὅτι ἕνα ἀπό τά πιθάρια, πού σώζεται μέχρι σήμερα, ξεχείλιζε ἀπό λάδι.

Ἀντιλήφθηκαν τήν ἐπέμβαση τῆς Παναγίας καί μέ αὐτό τό λάδι γέμισαν ὅλα τά ἄδεια δοχεῖα πού βρίσκονταν στό Μοναστήρι. Τότε αὐτό σταμάτησε νά ξεχειλίζει. Ἀπό τότε μέχρι σήμερα τό λάδι δέν ἔχει λείψει ποτέ ξανά ἀπό τό Μοναστήρι Της.